Pijn is een uitermate nuttig signaal van ons lichaam. Hoe we er mee omgaan, kan heel verschillend zijn. Bij pijn en ziekte reageren we allemaal anders. Daar waar de 1 geen kik geeft, brult een ander het uit. Dit zie je al bij kinderen. Het hangt ervan af hoe je een wond/breuk/trauma ervaart maar ook hoe de omstandigheden zijn, hoe je daarin opgevoed bent door je ouders, door je cultuur, hoe anderen in je omgeving reageren en wat de consequenties zijn.
Oog voor lichamelijke, psychische en sociale factoren.
Neem een griepje. Je kan daar helemaal aan toegeven en een aantal dagen je bed inkruipen totdat je echt voldoende herstelt bent. Echter sommigen gaan snel weer aan het werk, misschien onder druk van de werkgever, vanwege financiële consequenties, door schuldgevoelens t.o.v. je collega’s (want die hebben het al zo druk en nu helemaal zonder jou). Of je denkt dat moet toch kunnen, en je negeert de signalen van je lichaam. Of je hebt kleine kinderen en onvoldoende hulp. Je moet ze toch verzorgen. Herkenbaar? Dan is het toch duidelijk dat wat je denkt bepaalt wat je doet (gedrag) en dat dit invloed heeft op je herstel? Want het zou zomaar kunnen dat je een terugval krijgt omdat je te snel weer begon met werken. Of dat die griep maar niet over gaat, dat het wel heel lang duurt. Zeker in deze tijd lijkt het of alles snel over moet zijn. Hup, pil erin en gaan met die banaan.
Het gaat er dus niet alleen om wat een persoon heeft maar ook wat iemand denkt en doet.
Wanneer je alleen kijkt naar wat iemand heeft, noem je dat een biomedische verklaring. Dit is de ziekte of aandoening zelf. Maar daarbij kun je ook kijken naar persoons- en omgevingsgebonden factoren. We spreken dan van het biopsychosociale model of een zogenaamde holistische visie. Pijnbeleving wordt veroorzaakt en instandgehouden door een complexe samenhang tussen biologische, psychische en sociale factoren. Deze factoren beïnvloeden en overlappen elkaar.
Massage of naar de psycholoog bij nekpijn?
Momenteel heb ik een gepensioneerde meneer in behandeling, meneer A. Hij heeft nekklachten die hem behoorlijk invalideren. Niet alleen heeft hij veel pijn, door zijn zware hoofd en nekpijn heeft hij ook balansproblemen waardoor hij zeer moeilijk kan lopen. Normaal gesproken is het een man die graag op pad is. Hij woont in de polder en fietst en wandelt graag. Omdat dit niet meer gaat, hij kan nauwelijks 100 meter lopen, is zijn wereld erg klein geworden. Hij wordt er erg moedeloos van. Hij liet zijn koppie letterlijk en figuurlijk hangen. Hij werd wekelijks gemasseerd maar dit hielp slechts tijdelijk. Op zich niks mis met massage, maar het neemt niet de oorzaak weg. Het maakt de spieren los. Maar kun je niet beter ook kijken hoe het komt dat die spieren überhaupt vast zijn gaan zitten en zo’n pijn doen? Waarom dit zo aan blijft houden? Meneer leert zo zelf ook helemaal geen invloed uit te oefenen op zijn klachten. Vanwege zijn verslechterde psychische toestand werd meneer door de huisarts verwezen naar de psycholoog. Gelukkig heeft meneer A een vriend, ook een oudere heer, die razend enthousiast is over zijn behandeling bij mij. Ook hij werd voorheen alleen gemasseerd, en dit hielp ook hem niet. Via mijn blog kwam hij bij mij terecht en knapte hij heel snel op. Dus op zijn aanraden, kwam Meneer A bij mij terecht. Gelukkig heeft hij een paar fijne kinderen die hem steunen en konden brengen, want met zijn klachten kon hij ook geen auto rijden. Dit is een belangrijke sociale factor, stel meneer had geen kinderen in de buurt wonen, wat dan? Hij is nu 4x geweest en het gaat al een heel stuk beter. Zijn pijn neemt aanzienlijk af. Hij is erg fanatiek met de oefeningen aan de slag gegaan, hij had er spierpijn van! 
Geloof jij dat meneer goed af zou zijn geweest bij alleen de psycholoog? Wat deze patiënt nodig had zijn adequate lichamelijke begeleiding en uitleg en advies over de aandoening zelf. Zijn psychische toestand was niet de oorzaak maar het gevolg van zijn klachten. Natuurlijk is het belangrijk dit te onderkennen, dit serieus te nemen. Het is ook heel begrijpelijk. Ook is het van belang om uit te leggen dat dit weer zijn weerslag heeft op de pijn en op het lichamelijk functioneren. Angst, verdriet en zorgen geven stress en dit heeft gevolgen op alle terreinen. Een complete behandeling beslaat dus ook alle terreinen. Afgestemd op de individuele toestand en behoeften van de patiënt. De patiënt om leren gaan met zijn klachten en weer de controle geven i.p.v. een gevoel van hulpeloosheid en machteloosheid.
Dit geldt voor iedereen
Ik hoop dat het voor iedereen duidelijk is dat al die lichamelijke, psychische en sociale factoren allemaal belangrijk zijn bij elke klacht, bij elk persoon en dus ook op het herstel en kwaliteit van leven!
Soms is op allerlei foto’s en scans niks afwijkends te vinden. Echter als behandelaar/oefentherapeut zien wij vaak wel afwijkende bewegingspatronen bij patiënten en uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de spieren een afwijkend aanspanningspatroon laten zien. Dit speelt een rol bij het in stand houden van pijn en kan op termijn mogelijk wel leiden tot structurele veranderingen. Tevens zorgt dit ook voor overbelasting van bepaalde spieren en gewrichten. Het idee dat er niks aan te doen is, als er niks op een foto te zien is, klopt vaak niet. Met oefentherapie kun je vaak wel iets aan doen aan klachten van spieren en gewrichten.
Laten we allemaal oog houden voor die biomedische, psychische en sociale aspecten! Wanneer dit niet gebeurt, doe je mensen echt tekort. Het is zowel belangrijk bij het ontstaan van klachten, als bij het onderhouden daarvan.
Oefentherapeuten Mensendieck en Cesar kijken naar en behandelen al deze aspecten.
Helaas is oefentherapie nog niet voldoende bij iedereen bekend, ook niet bij verwijzers. Wanneer je zelf klachten hebt of iemand kent met pijnklachten, neem dan gerust contact op. Oefentherapeuten zijn direct toegankelijk, een verwijsbrief is niet nodig.
Delen van dit blog stel ik zeker op prijs!
Marcella Sjollema, oefentherapeut Mensendieck.
Bekkenoefentherapeut, slaapoefentherapeut, lid netwerken chronische pijn en artrose.
Purmerend.