Dames, meisjes en vooral hakkendraagsters opgelet! Wist je dat je houding verslechtert en je spierspanning vergroot als je (hoge) hakken draagt? Dat een ongezonde houding eerder leidt tot slijtage en meer energie kost?
Met name tijdens de puberteit is de invloed van het dragen van hakken groot, omdat er dan vaak een groeispurt plaat vindt. Wanneer een tienermeisje vaak hoge hakken draagt, kan dit zelfs leiden tot permanente veranderingen van de houding.
Waarom verandert de houding als je hakken draagt?
Hoe hoger de hak, hoe hoger de hiel komt en hoe meer druk er ontstaat op de voorvoeten. Er komt dus meer gewicht naar voren. Hierdoor komt ook het lichaamszwaartepunt (wat zich net voor de 2e onderrugwervel bevindt) naar voren. Als er geen compensatie van de houding plaats zou vinden, zou je voorover vallen. Het lichaamszwaartepunt verandert oa door de positie van het hoofd, het bovenlichaam en de ledematen. Dit merk je ook met een zware rugtas op je rug. Dan moet het bovenlichaam wat naar voren komen. Wanneer je een koffer draagt in de rechter hand, buigt het bovenlichaam naar links ter compensatie.Welke verandering zien we?
De houdingsverandering die we vaak zien is dat het bekken naar voren kantelt. Hierbij komt de buikwand naar voren, de billen naar achteren en is de holling (lumbale lordose) in de onderrug versterkt. Het bovenlichaam gaat naar achteren (retropositie) en het hoofd weer naar voren (antepositie). De knieën komen in een x stand (valgus stand). De heupen draaien naar binnen (endorotatie). X knieën en naar binnen gedraaide heupen kunnen sowieso leiden tot een voorover kanteling van het bekken, wat weer de versterkte holling van de onderrug als gevolg heeft.
Normaal gesproken staat het lichaam in het lood; een lijn die loopt van de enkel, knie, heup, schouder en oor. Wanneer het lichaam in het lood staat, kost het handhaven van de houding de minste energie en heb je minimale druk op alle gewrichten, botten en spieren en zo min mogelijk kans op schade.
Wat zijn de gevolgen?
Dat is afhankelijk van hoe vaak en hoe lang je hoge hakken draagt. Ga je een hele middag winkelen, sta je de hele dag op je hoge hakken parfum te verkopen in de Bijenkorf of ga je naar een zitfeestje op je mooie hoge hakken? Dat laatste is natuurlijk geen punt. Dagelijks veel (moeten) lopen op je hoge hakken is wellicht niet zo’n goed plan. Ook kun je je vast wel voorstellen dat de hoogte en de breedte van de hakken ook van invloed is. Hoe hoger de hak, dus hoe hoger de hiel staat, hoe meer druk op de voorvoeten. Hoe smaller de hak, hoe meer instabiliteit. Ook als de hiel van de schoen open is, geeft dat minder steun en daardoor meer instabiliteit.
Het dragen van hakken vergroot de druk van de knieschijf op het kniegewricht en de x stand van de knieën leidt tot een ongelijke druk tussen de binnen- en buitenzijde van de knieën. Met weer als gevolg daarvan eerder degeneratieve afwijkingen oftewel slijtage.
De vergrote holling in de onderrug geeft oa een hogere spierspanning van de lage rugspieren met eventuele pijnklachten en/of vermoeidheid van de spieren als gevolg. De rugspieren kunnen door de hoge spierspanning minder lenig worden (waardoor je bijvoorbeeld minder ver naar voren kunt buigen). De houdingsspieren aan de achterzijde van het lichaam gaan meer aanspannen en de spieren aan de voorkant, zoals de buikspieren, juist minder.
Hoe meer het hoofd naar voren staat, hoe harder de rug- en de nek/schouderspieren moeten werken. Ook dit kan tot vergrote spierspanning (hypertonie), slijtage, verandering van structuren, afknelling van structuren (zoals zenuwen) en pijn leiden.
De kuitspieren moeten ook harder werken en deze kunnen verkorten. Daarom kan het zijn dat vrouwen die veelvuldig hoge hakken dragen, uiteindelijk bijna niet meer op platte schoenen kunnen lopen. De kuitspieren zijn domweg te kort geworden en dat voelt oncomfortabel! Nachtelijke kuitkrampen na een avondje dansen op hakken? Kwestie van dezelfde verkrampte kuitspieren.
De combinatie puntschoen en hoge hak is helemaal funest voor je voeten. Schoenen die in een punt lopen bieden weinig ruimte aan de tenen. De grote teen wordt naar binnen gedrukt waardoor je een knobbel kunt ontwikkelen aan de binnenkant van je voeten. Dat noemen we een hallux valgus. Als de druk op de voorvoet groter is door hakken, wordt dit effect nog groter. Ook een doorgezakte voorvoet wordt er niet beter op door de hoge druk op de voorvoeten door hakken.
Kortom er ontstaat algehele disbalans door de verandering van de positie van het lichaamszwaartepunt. De disbalans en ongezonde houding geven eerder aanleiding tot strakke, verkorte en vermoeide spieren en slijtage van gewrichten.
Gevolgen bij tieners
Door de intense groei gedurende de adolescentie en de ontwikkeling van het bewegingsapparaat (spieren, botten en gewrichten) kan de hoge druk op de botten en gewrichten leiden tot onomkeerbare veranderingen van de houding.
Conclusie
Opsommend kunnen we stellen dat
het dragen van hoge hakken kan leiden tot een veranderde houding
deze zelfs permanent kan veranderen, zeker bij kinderen en pubers in de groei
mn een versterkte holing van de onderrug, naar voren dragen van het hoofd en x knieën voorkomen
de veranderde houding leidt tot grotere spanning van oa onderrug-, nek- en kuitspieren
deze spieren kunnen daardoor stijf worden
de druk op bepaalde structuren vergroot waardoor er eerder slijtage optreedt
hoe hoger de hak, hoe groter de aanpassing van je hele houding
hoe vaker en langer je je hakken draagt, hoe groter dit effect is.
Wellicht heb jij nu een aha moment en begrijp je waar eventuele klachten die je hebt vandaan komen. Bedenk ook eens wat hoge hakken dragen betekent als je zwanger bent. Of als je hypermobiel (heel lenig) bent. Of wanneer je instabiliteitsklachten hebt.
Advies
Hakken staan nu eenmaal mooi. Misschien moet je voor je werk hakken dragen. Wat nu?
Zorg voor hakken die niet hoger zijn dan 4,5 cm
Zorg voor een dichte hiel, een niet al te smalle hak en aan de voorkant genoeg ruimte voor je tenen
Wissel af met platte schoenen
loop thuis op blote voeten/sokken/platte sloffen
Rek je spieren (hierboven genoemd) regelmatig (afhankelijk hoe lang/vaak je hakken draagt)
Draag echt hoge hakken minimaal, of alleen als je vooral kunt zitten
Laat kinderen en pubers in de groei zo min mogelijk hakken dragen (liefst niet)
Vragen? Ik beantwoord ze graag.
Voor dit blog heb ik gebruik gemaakt van het wetenschappelijk artikel “Implications of high-heeled shoes on body posture of adolescents”. Door Paul Pediatr.
Marcella Sjollema, oefentherapeut Mensendieck, bekkenoefentherapeut, lid landelijk netwerk chronische pijn en slaapoefentherapeut.
Purmerend