Rugpijn, urine verlies, ademproblemen en darmproblemen hebben een relatie met elkaar. Bij blaasproblemen zoals urine verlies en darmproblemen zoals verlies van ontlasting of obstipatie (verstopping) is de relatie misschien wat duidelijker. Dat komt omdat de bekkenbodemspieren zowel de plasbuis als de darmen afsluiten en er voor zorgen dat we zowel urine als ontlasting op kunnen houden.

In het vorige blog heb ik uitgelegd dat er 4 spiergroepen zijn die zorgen voor de steun aan de rug en het bekken. Dat zijn de bekkenbodemspieren, het middenrif of diafragma en de (diepgelegen) dwarse buikspieren en diepe rugspieren. Wanneer in 1 van deze spieren het spanningspatroon verandert, heeft dat ook invloed op de steun die gegeven wordt aan de rug en het bekken. Een verandert spanningspatroon kan inhouden te veel spanning, te weinig spanning en veranderde coördinatie.

Middenrif en bekkenbodem

Het middenrif is onze ademspier. Wanneer de ademhaling verandert, kan dus ook de steunende functie veranderen. Zoals hierboven aangegeven, zorgen de bekkenbodemspieren ervoor dat we urine en ontlasting op kunnen houden. Als we op het toilet zitten, ontspannen de bekkenbodemspieren en kunnen we de urine en ontlasting kwijt raken. Daarnaast dragen de bekkenbodemspieren onze buikorganen en hebben ze een functie bij de seksualiteit. Ook bewegen de spieren mee met de ademhaling.

Wat is het mechanisme achter de relatie tussen de verschillende symptomen/klachten

Een mogelijke mechanisme die de koppeling tussen rugpijn, urineverlies, adem- en darmproblemen verklaart is de veranderde functie v/d rompspieren. Er is variatie tussen mensen. Vaak is de activiteit van oppervlakkige rompspieren hoog en dit heeft mogelijk een negatief gevolg voor de gezondheid van de wervelkolom, de continentie (droog blijven) en de ademhaling. Dit is wat gebeurt;

1-vergrootte rompspieractiviteit vergroot de kracht op de wervelkolom.

Dit verkleint de demping  op de wervelkolom, wat kan leiden tot versnelling van degeneratie van de ruggengraat. Ook kan het bijdragen aan rugpijn.

2-rompspieractiviteit vergroot de druk op de buik en de blaas.

Dit daagt continentie uit. Door je buikspieren flink aan te spannen vergroot dus de druk in de buikholte. Dit geeft ook grotere druk op de blaas. Ook overmatige spanning van de bekkenbodemspieren geeft druk op de blaas. Dit kan leiden tot een gevoel van aandrang.

3- vergrootte rompspieractiviteit verkleint de ribbenkast en diafragma beweging en tast de adem efficiëntie aan.

Mogelijk heeft dit een ander adempatroon tot gevolg. In de praktijk zien we vaak een hogere, snellere en meer oppervlakkige ademhaling. Probeer zelf maar: wanneer je je buikspieren aanspant, kun je veel minder makkelijk ademen dan met een losse buik.

4-verlengde en verhoogde abdominale (buik) spieractiviteit zou de darm functie belemmeren.

Zowel blaas als darmen ondervinden grotere druk door buikspierspanning. Tijdens een efficiënte ademhaling komt het middenrif tijdens de inademing naar beneden. Daarbij drukt het middenrif de buikorganen naar beneden. Ook de bekkenbodem veert mee naar beneden. Tijdens uitademing veert alles weer terug naar de oorspronkelijke positie, naar boven. Dit werkt als het ware als kneden van de darmen van buitenaf. De bekkenbodem ontspant tijdens het inademen en spant aan tijdens uitademen. Ook dan is er weer sprake van samenwerking tussen de diverse spieren. Vergrootte buikspier activiteit is veel voorkomend bij darm problemen  door bijvoorbeeld hard persen tijdens ontlasten.

Er zijn andere mogelijke verklaringen voor de associaties tussen de symptomen. De kwaliteit van het bindweefsel en  factoren zoals overgewicht en inactiviteit. Daarnaast is het zo dat mensen met chronische rugpijn en bijvoorbeeld prikkelbare darm abnormale pijnperceptie kunnen hebben en ook dit zou de koppeling kunnen verklaren tussen deze kwalen.

Consequenties voor de behandeling

Het lijkt logisch na bovenstaande om bij 1 van de symptomen, of het nu gaat om urine incontinentie, darmproblemen, ademproblemen of rugpijn, na te gaan of er op de andere terreinen ook problemen zijn. Daarnaast is het van belang om aandacht te hebben voor zowel spierspanning en coördinatie, de ademhaling en het gebruik van de bekkenbodemspieren. Er is geen standaard protocol. Dit zou per patiënt goed bekeken moeten worden.

Delen van dit blog mag!

Bij vragen, mail gerust.

Marcella Sjollema, oefentherapeut Mensendieck. Bekkenoefentherapeut en 3^e jaars master Bekkenfysiotherapie.
Purmerend

Bron: The relationship between incontinence, breathing disorders, gastrointestinal symptoms, and back pain in women. Michelle D. Smith. 2014