Deze week hoorde ik van 4 patiënten dat zij seksueel zijn misbruikt. Deze patiënten van mij hadden respectievelijk chronische rug- en stuitpijn na een wervelbreuk n.a.v. een val, een overactieve bekkenbodem en daardoor blaasretentie oftewel niet kunnen plassen, slaapproblemen en fibromyalgie. Hun klachten zijn deels gebaseerd op onder andere hoge spierspanning. Hoge spierspanning, dat zie je niet op een röntgenfoto of mri, maar het verklaart vaak wel (mede) de klachten die iemand heeft. De hoge spierspanning is in dit geval een gevolg van het misbruik.
Mijn eerstgenoemde patiënte is Wanda. Wanda is heel zwaar. Dit heeft een reden. Op haar 20e is ze gestalkt door een man en uiteindelijk is zij, onder bedreiging van een pistool, door hem verkracht. Dit heeft tot gevolg gehad dat zij veel is gaan eten, dat ze nooit een relatie met een man meer heeft gehad en nog steeds, ze is nu in de 40, bij haar moeder woont. Zij maakt zich voortdurend heel klein, ze voelt zelf dat ze veel spanning in haar hele lichaam vast ervaart. Dit komt o.a. omdat ze zich schaamt voor haar omvang. Ze laat de stoel haar niet dragen, ze draagt zichzelf. Haar wervels zijn al lang al genezen, maar die hoge constante spierspanning houdt de pijn in stand. Natuurlijk spelen ook andere factoren, zoals bepaalde gedachten, emoties en gedrag hier een rol in. Onder andere de bekkenbodemspieren zijn bij haar heel gespannen. Die spieren zitten mede vast aan het stuitje, waardoor daar aldoor aan getrokken wordt en daar overbelasting en pijn veroorzaakt. Een spier wordt namelijk korter en strakker bij spanning (denk maar aan wat je doet als je je spierballen laat zien, je spant hem aan door je arm te buigen). Ze heeft al meerdere keren aangegeven dat doktoren voor haar gevoel alleen maar haar omvang zien en dat als verklaring geven voor haar klachten. Natuurlijk helpt haar gewicht niet, maar het is niet zo dat alleen dat verklarend is voor haar klachten!
Mirella van in de 60 begreep ook niet waarom zij niet of nauwelijks kan plassen sinds een jaar. Totdat ter sprake kwam dat zij als kind misbruikt is. Dat onveilige gevoel van toen ervaart ze nu weer in haar woonomgeving en huis. Dit geeft enorm veel spanning en dat voelt ze ook. Maar hoe laat je dat weer los in deze omstandigheden? Wat in elk geval helpt, is inzicht. Begrijpen hoe het zit. En dan weer leren om zo goed mogelijk te ontspannen.
Ella kan sinds enkele maanden niet in slaap komen. Dit kwam n.a.v. een miskraam. De miskraam is de trigger geweest. Ze geeft ook aan niet goed te kunnen ontspannen, geen rust te kunnen krijgen in haar hoofd. Ze komt uit een warm land oorspronkelijk en haar enige manier om rust te vinden is duiken in de zee. Ze is als 15 jarige bewust bedwelmd en misbruikt op school. Anderen zagen dit nota bene en hebben niet ingegrepen.
Patricia heeft fibromyalgie, ze kwam voor de intake deze week. Iemand met een heel herkenbaar verhaal; overal pijn in het lichaam die enorm was toegenomen het laatste jaar, heel moe en altijd maar doorgaan ondanks de klachten. Daarbij vertelde ze dat ze een emotie eter is. Ook zij heeft een geschiedenis van misbruik.
Het is natuurlijk niet zo dat alle mensen met chronische pijn, slaapproblemen en andere lichamelijke klachten een geschiedenis hebben van een trauma of misbruik. Ook is het niet zo dat iedereen die dat wel heeft meegemaakt, daar klachten van krijgt. Maar het kan wel. Trauma, misbruik, huiselijk geweld, een onveilige jeugd, het kan het stress systeem in de war schoppen en leiden tot bepaald gedrag met alle gevolgen van dien. Het is bekend dat dit tot allerlei klachten en problemen kan leiden. Het is ook zeker dat als mensen dit snappen, inzicht hebben, dit helpend is. Stresserende gedachten als wat heb ik toch, waarom gaan mijn klachten niet over, zullen klachten in stand houden of zelfs verergeren.
Misschien vraag je je af waarom heb ik deze klachten NU? Als jong persoon hebben we veel compensatie mechanismen. Naarmate we ouder worden, neemt dat af, net als onze spierkracht en balans, dat weten we allemaal. Daarom kan het zijn dat klachten zich pas later presenteren. Ook kan het zijn dat een bepaalde gebeurtenis als een trigger werkt. Of het is een optelsom van gebeurtenissen. Uiteindelijk is de belasting groter dan de belastbaarheid, en kun je klachten krijgen.
In de documentaire Leaving Neverland waarin 2 mannen vertellen over het misbruik in hun jeugd, zie je ook heel duidelijk dat de mannen pas later klachten krijgen. Eerst kunnen ze hun problemen niet plaatsen. Ze vragen zich af (en hun naasten ook), wat is er met me aan de hand? Pas later vallen de puzzelstukjes in elkaar.
Als jij ook zoiets hebt meegemaakt, bedenk dan wat jij nodig hebt. Je hoeft heus niet alles aan de hulpverlener te vertellen, in detail te treden. In elk geval niet bij een oefentherapeut, zoals ikzelf. Bij oefentherapeuten die zijn aangesloten bij het netwerk chronische pijn kun je goed terecht, of een psychosomatisch oefentherapeut.
Wat jij nu al zou kunnen doen, is het volgende; voel eens wat er gebeurt als je de schouders optrekt. Waarmee doe je dit? Wat voel je aanspannen? Wat gebeurt er met je ademhaling? Waar gaat je gewicht naar toe, laat je je nog dragen of draag je jezelf nu meer? Wat voel je als je los laat? Dit kun je met diverse bewegingen doen. Aanspannen, voelen wat er gebeurt, en merken hoe het voelt als je de beweging los laat. Hiermee kun je je bewust worden van spierspanning en leren dit los te laten. Succes!
Reageren op dit blog of delen? Heel graag!
Marcella Sjollema, oefentherapeut Mensendieck
Bekkenoefentherapeut en bezig met de opleiding bekkenfysiotherapie
Slaaptherapeut
Lid landelijk netwerk chronische pijn
Purmerend