Obstipatie, steeds terug komende blaasontsteking, de wc net niet halen. Herkenbaar? Mogelijk heb je overactieve bekkenbodemspieren. De overactieve bekkenbodem is te gespannen en kan moeilijk of helemaal niet ontspannen. Het openen van de urinebuis, anus en vagina gaat lastiger waardoor plassen, poepen en vrijen moeizamer kunnen verlopen. Ook bij het ondersteunen van de romp en het bekken kunnen problemen ontstaan. Overactiviteit is niet gebonden aan geslacht en leeftijd, het kan ook kinderen, pubers en mannen treffen. Deze bekkenbodemklachten kunnen samen gaan met een verkeerde ademhaling, hyperventilatie, rug- en nek/schouderklachten en hoofdpijn.
Hoe herken je de overactieve bekkenbodem? Mogelijke symptomen kunnen zijn:
Plassen komt moeilijk op gang
Persend plassen,
Onderbroken straal,
Terug kerende blaasontstekingen,
Urineverlies, zogenaamde urge incontinentie en bij drukverhogende momenten,
Hevige, plotselinge aandrang,
Aldoor/vaak aandrang hebben waardoor vaak kleine plassen,
Lage plasfrequentie,
Moeizame, onvoldoende lediging van de blaas of darmen,
Obstipatie, afwisselend obstipatie/diarree en aambeien,
Verminderde doorbloeding (waardoor bv erectiestoornissen),
Pijn: anus, stuit, lies, bekkenbodemgebied, rug, buik,
Pijn bij het vrijen
Oorzaken kunnen zijn:
(Langdurige) psychische stress,
Voortdurend uitstellen om naar de wc te gaan,
Door (langdurige) pijn,
Negatieve ervaring zoals een (seksueel) trauma, operatie in het buik/bekkenbodemgebied.
Moeilijk op gang komen van het plassen en blaasontstekingen
Je herkent het volgende vast wel. Je loopt in de stad, je moet plassen maar geen wc te vinden. Eindelijk heb je er één gevonden en dan komt je plas niet direct op gang. De bekkenbodemspieren hebben zo hard moeten werken dat het even duurt voor ze ontspannen en dus voordat de plas komt. Hoe zou het zijn als dit niet een keer gebeurt maar veelvuldig? Hoe komt het eigenlijk dat de plas niet meteen komt? Als je op de wc zit en je ontspant de bekkenbodem, gaat er reflexmatig een seintje naar de blaas. Deze spant dan aan, waardoor je plast. Het ontspannen van de bekkenbodem is dus essentieel om goed (uit) te kunnen plassen. Gebeurt dit onvoldoende, dan kan er urine achterblijven in de blaas. Dit kan eerder aanleiding geven tot blaasontsteking. Of je hebt alweer snel opnieuw aandrang omdat je niet goed hebt uitgeplast.
Urineverlies
Urineverlies waarbij sprake is van plotselinge, heftige aandrang heeft ook met een overactieve bekkenbodem te maken en noemen we urge of aandrang incontinentie. Je bent dan net te laat bij de wc. Bij een niet goed functionerende en overactieve bekkenbodem kan de blaas ook overactief/onrustig worden. Als de blaas overactief is en op een willekeurig moment gaat aanspannen, kun je dus urine verliezen. De overgevoelige blaas kan reageren op stress, bepaalde stoffen zoals cafeïnehoudende stoffen zoals koffie, thee, cola en chocola, alcohol, koolzuur, sterk gekruid eten en citrusvruchten.
De bekkenbodem moet goed aanspannen als je buikdruk verhoogt wanneer je bijvoorbeeld niest, tilt, rent of springt om de blaas afgesloten te houden. Maar de overactieve bekkenbodem kan niet goed afsluiten. Die is al uitgeput door het aldoor overactief zijn. Daarnaast kan de bekkenbodem beter kracht zetten vanuit de basisspanning dan vanuit overspanning. De bekkenbodem moet kunnen veren, net als een trampoline. Staat de trampoline te strak, dan veert deze niet goed mee met druk.
Obstipatie en aambeien.
Eén van de bekkenbodemspieren zit vanaf de binnenkant van het schaambeen als een lus om de endeldarm heen, het laatste stukje van de dikke darm. Hierdoor zit er een knikje in de endeldarm (de anoractale hoek). Als de bekkenbodem ontspant, verdwijnt die knik en wordt de endeldarm een soort glijbaan waardoor de ontlasting makkelijk kan passeren. Als je moet poepen, moet je bekkenbodem dus goed ontspannen! Obstipatie kan ontstaan als niet alle ontlasting eruit komt. Deze zal verder indikken en dan wordt het nog moeilijker om het kwijt te raken. Wat ga je dan doen? Persen. Veelvuldig/hard persen kan weer leiden tot aambeien (en een verzakking).
Pijn en de ademhaling
Pijn en/of stress zijn vaak de oorzaken van een te gespannen bekkenbodem. Vergelijkbaar met de eveneens veel voorkomende nek/schouderspanning bij pijn en stress. De te actieve bekkenbodem zelf kan ook pijn geven, net als die te gespannen nekspieren. Het heeft dus een wisselwerking op elkaar. Zowel pijn, stress als een overactieve bekkenbodem kan de ademhaling negatief beïnvloeden. De ademhaling zit “hoog”, in de borst, en kan snel en/of oppervlakkig zijn. Net als dat de urinebuis en endeldarm niet goed kunnen openen bij een te gespannen bekkenbodem, vernauwt de vagina ook. Je hebt dat misschien wel eens ondervonden toen je met haast een tampon wilde inbrengen. Je kunt je vast wel voorstellen dat hetzelfde geldt voor vrijen. Het vrijen kan dan pijnlijk zijn. Een volgende keer denk je wellicht dat het weer pijn zal doen. Vanwege die angst zal de bekkenbodem weer aanspannen. Zo kun je in een vicieuze cirkel komen.
Minder steun geven
Je kunt je misschien wel voorstellen dat een te gespannen bekkenbodem het bekken en de rug niet goed kan steunen. Stijfheid/strakheid van een spier is niet hetzelfde als een goed steunende spier. De spier kan niet adequaat reageren als hij strak staat. Goede coördinatie bestaat als een spier op het juiste moment met de juiste hoeveelheid spanning reageert.
Wat te doen?
Van belang zijn het bewust worden van de spanning van je bekkenbodem en jouw algemene gedrags, bewegings en houdings patronen, algehele ontspanning en lokale ontspanning van de bekkenbodem, het optimaliseren van de ademhaling en goede toiletgewoontes.
Oefentherapeuten Mensendieck en Cesar behandelen mensen met klachten aan het bewegingsapparaat. Wij maken mensen bewust van hun houding en bewegingspatroon, manier van ademen, hun spanningsniveau en hun gedrag. Kortom; vergroten van de lichaamsbewustwording. We werken naar een doel toe wat jij zelf gesteld hebt. Door dit bewustwordingsproces leer je zelf zien en voelen welke factoren invloed hebben op jouw klachten. Je krijgt gerichte oefeningen en leert dit toe passen in het dagelijks leven. Bekkenoefentherapeuten zijn gespecialiseerd in bekken- en beeknbodemklachten.
Marcella Sjollema,Oefentherapeut Mensendieck, bekkenoefentherapeut, lid netwerk chronische pijn.